ประชาสัมพันธ์โรคคางทูม

ประชาสัมพันธ์โรคคางทูม

คางทูม เป็นโรคติดต่อที่ไม่ร้ายแรงแต่สามารถระบาดได้อย่างรวดเร็วโดยเฉพาะในหมู่เด็กๆ เช่นในโรงเรียนหรือแหล่งชุมชนทั่วไป มักแพร่ระบาดในฤดูหนาว ถ้าเป็นในผู้ใหญ่มักจะมีอาการ รุนแรงโรคนี้พบมากในกลุ่มเด็กอายุประมาณ ๖-๑๐ ปี พบได้น้อยในเด็กอายุต่ำกว่า ๓ ปีและ ผู้ใหญ่ อายุมากกว่า ๔๐ปี หากมีอาการคางบวมเป็นก้อนในเด็กเล็กหรือผู้ที่อยู่ในวัยกลางคน อาจมีสาเหตุจากโรคอื่น

สาเหตุ เกิดจากเชื้อไวรัสชนิดหนึ่ง ทำให้มีอาการอักเสบของต่อมนํ้าลายตรงบริเวณข้าง หูและใต้คาง ใต้ขากรรไกร ทำให้เกิดอาการแก้มบวมหรือคางทูม

แหล่งของโรค ได้แก่มนุษย์หรือผู้ป่วย

การติดต่อ คางทูมเป็นโรคติดต่อชนิดรวดเร็ว สามารถติดต่อได้ทั้งทางตรงและทางอ้อม โดยผู้ป่วยเป็นผู้แพร่เชื้อ

การติดต่อทางตรง โดยการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย โดยการไอ จาม หรือหายใจรดกัน เชื้อ โรคจะปนออกมากับนํ้าลาย เสมหะของผู้ป่วย

การติดต่อทางอ้อม โดยการใช้สิ่งของร่วมกับผู้ป่วย เช่น ผ้าเช็ดหน้า ช้อน ชาม แก้วน้ำ เป็นต้น

ระยะฟักตัวของโรค ประมาณ ๗-๒๓ วัน โดยเฉลี่ย ๒ สัปดาห์ ถึง ๑๘ วัน บางตำราว่า ๕-๑๐ปี  บางตำราว่า ๒ ปี

ระยะติดต่อ โรคคางทูมจะมีระยะติดต่อที่สำคัญในช่วง ๔๘ ชั่วโมงก่อนที่ผู้ป่วยจะเริ่มมี ต่อมนํ้าลายบวม และสามารถติดต่อไปได้อีกประมาณ ๙ วันหลังจากที่ต่อมนํ้าลายเริ่มบวม เชื้อ โรคอาจถูกขับออกมากับปัสสาวะหลังจากที่ผู้ป่วยหายจากโรคแล้วถึง ๑๔ วัน

ความไวต่อโรคและความต้านทาน ทุกคนที่ได้รับเชื้อมีความไวต่อโรค ผู้ป่วยเมื่อ หายแล้วจะมีภูมิคุ้มกันไปตลอดชีวิต ผู้ที่ได้รับเชื้อแต่ไม่ปรากฏอาการก็มีภูมิคุ้มกันโรคได้เช่น เดียวกัน

อาการ

ผู้ที่เป็นคางทูมจะเริ่มด้วยการมีไข้ ต่อมนํ้าลายบวมโตและปวด แล้วลุกลามไปตามต่อมใต้ คางใต้ขากรรไกรโดยมีอาการนำคือจะรู้สึกปวดในหูหรือบริเวณหลังหูขณะเคี้ยวหรือกลืนอาหาร ตัวร้อน อาการดังกล่าวจะเป็นนำมาก่อนสัก ๑ – ๓ วัน แล้วต่อจากนั้นจะพบว่าบริเวณข้างหูหรือ ขากรรไกรมีอาการปวด บวม แดง ร้อน จนไม่สามารถเคี้ยวหรืออ้าปากได้ถนัด มักจะเป็นข้าง ใดข้างหนึ่ง (ข้างที่ปวดหู) ประมาณ ๔๘ ชั่วโมงจะบวมเต็มที่ และอีกสองวันต่อมาคางอีกข้าง หนึ่งมักจะบวมตามไปด้วย ประมาณ ๒ ใน ๓ ของคนที่เป็นคางทูมจะมีอาการคางบวมทั้ง ๒ ข้างในบางโอกาสอาจพบวามีอาการบวม พร้อมกันทั้ง ๒ ข้าง บางคนอาจมีอาการ ควงบวมโดยไม่มีไข้ร่วมด้วยก็ได้

อาการบวมจะปรากฏอยู่ประมาณ ๓-๕ วัน แล้วค่อยๆยุบลง ถ้าไม่มีภาวะ แทรกซ้อน อาการต่าง ๆจะหายไปภายใน ๑ สัปดาห์ หรือไม่เกิน ๑๐ วัน